• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

akkerbouwbedrijf.beakkerbouwbedrijf.be

Nieuws voor de vlaamse akkerbouwer

  • Nieuws
  • Machines
  • Duurzaamheid
  • Gewasbescherming
  • Poten & zaaien
  • Oogst
  • Marktprijzen
  • Ziekten & gevaren
  • Partners
    • Corteva
    • Yara
  • Abonneren & meer
    • Gratis abonnement op de Akkerbouwkrant
    • Uw abonnement op Akkerbouwkrant aanpassen
    • Adverteren
    • Inschrijven nieuwsbrief
    • Contactpagina
  • icon

België: Strijd om schaarse landbouwgrond

Ondernemen 8 september 2022

België: Strijd om schaarse landbouwgrond

België kent een steeds grotere schaarste aan landbouwgronden, die zich in Vlaanderen nog harder doet voelen dan in Wallonië. De schaarste leidde afgelopen jaren tot een ongekend prijsopdrijvend effect. Al met al zijn de hoge grondprijzen een toegangsbelemmering geworden voor jonge boeren én een knelpunt voor de verduurzaming van de landbouw.

Stijging van de grondprijzen

In de eerste helft van 2021 vond er een forse prijsstijging van landbouwgronden plaats (+10,3%), wat de stijgende trend van de periode 2016-2021 bevestigde (+36,9%). De belangrijkste redenen waren de lage rente en het beperkte aanbod. Sinds begin 2022 lijkt er een kentering in de grondprijzen te zijn opgetreden. In heel België bedroeg de reële prijsstijging per ha in de eerste helft van het jaar slechts 0,5% tot €53.193 per ha. Volgens Notaris.be heeft de oorlog in Oekraïne tot onzekerheid geleid en daardoor tot verminderde interesse in landbouwgronden.

De regionale verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië zijn nog onverminderd groot. Zo steeg de prijs met 1,5% in Vlaanderen tot €63.105 per ha en daalde het met 1,4% in Wallonië tot €37.011 per ha. Momenteel bedraagt het prijsverschil per ha tussen Vlaanderen en Wallonië dus €26.000. Maar ook tussen de provincies in Vlaanderen en Wallonië  zelf  bestaan grote verschillen (zie figuur 1).

België: Strijd om schaarse landbouwgrond
Figuur 1: Gemiddelde prijs per hectare in de eerste helft van 2022 in België per provincie (Bron: Notarisbarometer Landbouwgronden (Notaris.be))

De prijs per hectare wordt sterk beïnvloed door een eventueel pachtcontract, de ligging, de omgeving, de bodemstructuur en de kwaliteit van de grond.

Prijsopdrijvende oorzaken

In de periode 2016-2021 beïnvloedden volgens Notaris.be de lage rente en het beperkte aanbod van gronden de sterke prijsstijgingen.

Maar volgens de Vlaamse boerenorganisatie Boerenbond is ook het beleid van de Vlaamse overheid debet aan de opwaartse prijsdruk. Het Agentschap Natuur en Bos (ANB) koopt gronden aan voor bebossing en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) voor grondenruil. Samen waren deze Vlaamse organisaties in 2020 goed voor de aankoop van 684 ha tegen een gemiddelde prijs van €108.000. Daarnaast zorgt ook de ‘landhonger’ van de Antwerpse haven in verband met haar uitbreiding tot de nodige onttrekking van gronden aan hun agrarische bestemming.

Volgens het Vlaamse onderzoeksinstituut ILVO is er echter nog een derde factor in het spel, namelijk kapitaalkrachtige particulieren en bedrijven uit de retail en verwerkende industrie. De aankoop van de eerste groep leidt tot een zogeheten ‘vertuining en verpaarding’ van agrarisch gebied, terwijl de tweede groep grond opkoopt als belegging, het controleren van de kostprijs en het productieproces, en het zekerstellen van de bevoorrading. Sommige industriële ondernemingen bezitten inmiddels meer dan 400 ha. (tegenover gemiddeld 75 ha per Belgische boer). En tot slot vindt er ook een vorm van concurrentie binnen de agrofoodsector zelf plaats. Zo stuurt bijvoorbeeld de aardappelverwerkende industrie heel sterk aan op uitbreiding van het aardappelareaal in verband met de export van diepgevroren aardappelproducten. Volgens critici gaat deze ontwikkeling ten koste van de lokale landbouwproductie.

Ook wordt er soms naar Nederlandse boeren gewezen, die vanwege de stikstofcrisis in eigen land en de beperkende regelgeving rondom megastallen hun toevlucht tot België zouden nemen en zo zouden bijdragen aan de druk op de grondprijzen. Echter, deze ontwikkeling kan vooralsnog niet worden gestaafd met harde cijfers. Om toch enig zicht te krijgen op deze vermeende ontwikkeling heeft de Vlaamse overheid het mogelijk gemaakt om vanaf 2022 wel de nationaliteit van de grondaankoper vast te leggen.

Roep om tegenactie vanuit het middenveld

Uit verschillende hoeken wordt er geprotesteerd of worden er acties ondernomen tegen de huidige schaarste aan landbouwgrond.

In april 2021 organiseerde het Waalse Réseau de Soutien à l’Agriculture Paysanne (RéSAP) een protestactie tegen aardappelverwerker Clarebout Potatoes in Frameries, en werd daarbij gesteund door het Vlaamse Boerenforum. De protestactie richtte zich tegen de uitbreiding van het aardappelareaal, omdat die, volgens de organisatoren van de protestactie, ten koste zou gaan van de lokale voedselvoorziening. Of neem het protest van Boerenforum in april 2022 tegen de ‘landroof’ van de retailer Colruyt. Dit protest was ingegeven door de angst dat de grondaankopen van Colruyt de autonomie van de boeren ten aanzien van teeltkeuze zou aantasten en de grondprijzen zou opdrijven. Ook riepen 13 middenveldorganisaties uit de landbouw- en natuursector in november 2021 de Vlaamse overheid op om de lijst met toelaatbare functiewijzigingen voor het agrarische gebied te schrappen. En Boerenforum pleit bij de Vlaamse overheid voor de instelling van een openbaar register van de aan- en verkoop en verpachting van landbouwgronden middels een grondobservatorium.

Daarnaast is er een initiatief gestart om enigszins aan de noden van beginnende biologische boeren tegemoet te komen. Zo koopt de Vlaamse stichting De Landgenoten met behulp van aandelen en giften landbouwgrond op en verhuurt ze vervolgens tegen een schappelijk prijs aan beginnende biologische boeren. Het betreft vooralsnog een initiatief op bescheiden schaal.

Acties vanuit de Waalse en Vlaamse overheid

Vanuit de Vlaamse overheid heeft men in de strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen van 2018 wel al vastgelegd dat vrijkomende landbouwbedrijven bij voorkeur hun agrarische functie moeten behouden (maar zoals hierboven gesteld heeft het Vlaamse middenveld de overheid opgeroepen om deze clausule te verscherpen). De provincie Antwerpen experimenteert sinds een paar jaar met een ‘landbouwkompas tegen schaarse grond’. Dit landbouwkompas informeert over de mogelijkheden voor een agrarisch herontwikkeling van een specifieke locatie. De Vlaamse minister van Landbouw heeft al aangegeven te willen bekijken of dit initiatief over heel Vlaanderen kan worden uitgerold.

Ook via de hervorming van de verouderde pachtwet uit 1969 proberen de Waalse en Vlaamse overheden meer grond beschikbaar te houden voor actieve landbouwers. Sinds de overheveling van de pachtwet van het federale naar het regionale niveau in 2014, zijn Vlaanderen en Wallonië verantwoordelijk voor de herziening van de pachtwet.

Wallonië kent na zeer moeizame onderhandelingen sinds 2020 een nieuw Pachtdecreet. Dit decreet moet het misbruik verminderen en het vertrouwen van verpachters vergroten.  Zo moeten pachtcontracten voortaan schriftelijk worden opgesteld met vermelding van begin- en einddatum en plaatsbeschrijving, verliest een pachter die met pensioen gaat het voorkooprecht op pachtgrond, is de duur van een gewone pacht beperkt tot maximaal 36 jaar (4×9 jaar), wordt een pacht van lange duur gestimuleerd met een verhoogde pachtprijs en blijft de teeltvrijheid behouden, terwijl een bevoorrechte pachtoverdracht aan familieleden onder voorwaarden nog mogelijk blijft (zie hier voor de hele tekst van het Waalse Pachtdecreet).

Wegens de politieke gevoeligheid van het dossier heeft de vorige Vlaamse regering de herziening van de pachtwet doorgeschoven naar de huidige regering. Alhoewel de herziening van de pachtwet is opgenomen in het huidige Vlaamse regeerakkoord, als ook enkele uitgangspunten (o.a. evenwicht tussen rechten en plichten van pachter en verpachter, teeltvrijheid voor de pachter), toch is het nog altijd wachten op een nieuw wetsvoorstel.

Bron: Agroberichten Buitenland

Deel dit artikel

Primaire Sidebar

Recent nieuwsPartner nieuws
stikstof1234
3 feb

Boerenbond investeert twee miljoen euro om stikstofoplossingen te zoeken

Amazone biedt 7 jaar garantie tegen roesten kunstmeststrooiers
3 feb

Amazone biedt 7 jaar garantie tegen roesten kunstmeststrooiers

Lunchwebinars
2 feb

Lunchwebinars over het nieuwe GLB 2023-2027

EU-project
2 feb

EU-project onderzoekt effectiviteit digitale oplossingen duurzame landbouw

Handig
2 feb

Handig manoeuvreren op kleine percelen

Toon meer

Meer artikelen over ondernemen

stikstof1234

Boerenbond investeert twee miljoen euro om stikstofoplossingen te zoeken

Zeventien demonstratieprojecten voor duurzame landbouw en dertien operationele groepen EIP krijgen groen licht

Groen licht voor 17 demonstratieprojecten en 13 operationele groepen voor duurzame landbouw

Boerenbond & Cera investeren samen in innovatie en de verdere verduurzaming van de land- en tuinbouw

Boerenbond & Cera investeren in innovatie en de verduurzaming van de land- en tuinbouw

Maak uw keuze

Machines

Duurzaamheid

Gewasbescherming

Poten en zaaien

Oogst en bewaring

Marktprijzen

Ziekte en gevaren

Toon meer

Footer

Onze vakpartners

YARA Logo - 208x105 pixels
Corteva208x105
  • Adverteren
  • Contact
  • Nieuwsbrief
  • Abonneren

Copyright © 2023 Prosu Media Producties | Privacy | Algemene voorwaarden | Disclaimer

  • Nieuws
  • Machines
  • Duurzaamheid
  • Gewasbescherming
  • Poten & zaaien
  • Oogst
  • Marktprijzen
  • Ziekten & gevaren
  • Vakpartners
    • Corteva
    • Yara
  • Abonneren & meer
    • Abonneren op vakkrant Akkerbouwkrant
    • Uw abonnement op Akkerbouwkrant aanpassen
    • Adverteren
    • Contactpagina
    • Inschrijven nieuwsbrief
  • Contactpagina
  • Journal Grandes Cultures
Akkerbouwbedrijf maakt gebruik van cookies
Deze site maakt gebruik van cookies. Door op "AKKOORD" te drukken, gaat u akkoord met alle cookies. Pas uw voorkeuren aan bij instellingen als u de cookies niet (allemaal) wilt accepteren.

Zelf instellenAKKOORD
Privacy & Cookies Policy

Privacy statement

Deze website maakt gebruik van verschillende soorten cookies. Sommige cookies worden geplaatst door diensten van derden die op onze pagina's worden weergegeven. Zie ook onze <a href="https://www.akkerbouwbedrijf.nl/privacy-statement/">cookieverklaring</a>.
Advertenties

Door middel van deze cookies kunnen wij profielen en doelgroepen opbouwen van onze gebruikers zodat wij de inhoud van onze websites en apps, zoals video's en advertenties, kunnen afstemmen op de gebruiker en de content. Deze herkenning vindt plaats op bedrijfsniveau. Er worden geen persoonsgegevens verzameld.

Social media

Deze cookies kunnen worden gebruikt door de verschillende sociale media functies die we op onze website hebben geplaatst. Dit om jou in staat te stellen onze inhoud met uw vrienden en netwerken te delen. Ze bouwen een profiel van jouw interesses op. Dit kan van invloed zijn op de inhoud en berichten die je op social media ziet. Als je deze cookies niet toestaat kun je de sociale mediaknoppen wellicht niet zien of gebruiken. Deze cookies maken het ook mogelijk om embeds van YouTube, LinkedIn, Facebook, Instagram etc. te tonen in artikelen

Noodzakelijk

Noodzakelijke cookies gebruiken we om de basisfuncties van de site te kunnen laten draaien. Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens.

Opslaan en accepteren