De lente van 2025 kende een lange periode van droogte. Naast de hittestress, die de droogte met zich meebrengt, zorgt het beregenen op grote schaal ervoor dat de kwaliteit van het oppervlaktewater in een rap tempo achteruit gaat. Wat kunnen we nu nog doen om problemen in de waterhuishouding later in het seizoen te voorkomen?
Over het algemeen zijn de kanalen en sloten in Nederland aangelegd om water af te voeren na bodeminfiltratie, via eventuele drainagebuizen. Tijdens een lange periode van droogte wordt de waterstroom omgekeerd, waarbij water met hoge snelheid terugstroomt richting de percelen.
De hoge stroomsnelheid van het water zorgt voor turbulentie. Waar normaal gesproken vuildeeltjes bezinken en achterblijven in de sloot, stroomt nu vuiler water naar de beregeningsinstallaties. Ook is de temperatuur hoger, waardoor de kans op algengroei exponentieel toeneemt. Hierdoor neemt de kwaliteit van het oppervlaktewater af, terwijl de vraag naar water stijgt.
“Voor haspelirrigatie is dit nog niet zo’n groot probleem”, vertelt Stefan Bakker, Filtratie Specialist en Productmanager Akkerbouw en Glastuinbouw bij groothandel van irrigatiesystemen Netafim. “Bij precisie-irrigatiesystemen, zoals druppelirrigatie, loop je echter het risico op verstopping van het systeem. De kleine gaatjes in de druppelslangen, die water toedienen, hebben als voordeel dat je heel nauwkeurig kunt irrigeren met een lage water-footprint, maar kunnen bij veel vuildeeltjes sneller verstopt raken.”
Robuust filtratiesysteem in periode met droogte
Om verstopping van druppelslangen te voorkomen, verwijst Bakker naar de keuze van het juiste filtratiesysteem. Grofweg zijn er hierin drie opties: schermfiltratie, een simpele techniek dat vergelijkbaar is met een vergiet, diskfiltratie, dat al een stuk nauwkeuriger werkt, en zandfiltratie, waarbij het irrigatiewater door een vijftig centimeter dikke zandlaag stroomt, voordat het water naar het irrigatiesysteem gaat. Dit zorgt ervoor dat het water effectief wordt gezuiverd.
“Tijdens lange periodes van droogte worden de mannen van de mietjes gescheiden als het gaat om irrigatiesystemen. De robuuste systemen, die gedurende lange tijd, soms 24 uur per dag, water kunnen toedienen, houden het vol. Nog steeds worden deze filtratiesystemen aan dezelfde overbelasting blootgesteld. Maar het verschil zit hem erin of de systemen kunnen terugveren naar hun oorspronkelijke staat na de hoge belasting, of blijvend aangetast zijn.”
De keuze voor een filtratiesysteem is natuurlijk ook een economische overweging. Nu, aan het begin van de zomer, is het volgens de Filtratie Specialist het moment om hierover na te denken. “We hebben al een lange tijd met droogte achter de rug, maar dit kan nog veel langer gaan duren. Het is daarom nu het moment om na te denken over je filtratiesysteem. Je kunt beter nu je irrigatiesystemen controleren en een half dagje rondbellen om navraag te doen, dan dat je filtratiesysteem het begeeft en het een spoedklus wordt.”
Minder water beschikbaar
Ook voor telers die gebruikmaken van haspelirrigatie is de waterhuishouding een goed onderwerp om over na te denken, volgens Bakker. De hoeveelheid beschikbaar water zal immers de komende maanden mogelijk in het hele land gaan afnemen, met grote regionale verschillen. “Kijk eens goed naar de bronnen die je hebt en hoe ze er met nog meer droogte waarschijnlijk bij zullen gaan liggen. Het is nu het moment om je te laten informeren en voor te bereiden op nog meer droogte.”
Tekst: Kim Sjoers
Beeld: Netafim