Cichorei is een groeiende teelt in Nederland en België. Dit robuuste gewas is weerbaar tegen ziekten en plagen, heeft een lage bemestingsbehoefte en kan goed omgaan met veranderende weersomstandigheden. Daar komt bij dat Sensus verschillende initiatieven heeft om de cichoreiteelt toegankelijker te maken voor telers. Denk hierbij aan een duurzaamheidstoeslag en stabiele, hoge contractprijs.
Grote verwerkers op het gebied van inuline zitten in België en Nederland, met areaal in verschillende werelddelen, variërend van landen in Noordwest-Europa tot Chili. In Nederland liggen de meeste cichoreipercelen in het zuidwesten (in de regio van de fabriek van Sensus in Roosendaal), het zuid- en noordoosten van het land. Aangezien inuline niet op de vrije markt beschikbaar is, wordt de volledige teelt op basis van contractteelt uitgevoerd. Hiervoor contracteert Sensus jaarlijks een bepaalde hoeveelheid cichorei bij telers, afhankelijk van de behoefte aan inuline op de wereldmarkt.
Stabiele prijs
In het verleden kon de prijs van cichorei, door een fluctuerende vraag op de markt, nog wel eens wisselen. Om telers meer stabiliteit en zekerheid te kunnen bieden heeft Sensus daarom in 2025 een driejarig contract geïntroduceerd. De gemiddelde basisprijs voor cichorei is hierdoor stabiel voor de teelt van 2025, 2026 en 2027. “Het rendement van de cichoreiteelt was vóór 2024 dalend en op een lager niveau. De verhoging van de prijs in 2024 bleek voldoende basis voor een beter teeltrendement, en dit niveau wilden we zo goed mogelijk vasthouden door een driejarige optie aan te bieden”, vertelt René Schunselaar, Manager Agro bij Sensus. “Met een vaste, hoge basisprijs is het jojoeffect in de prijsvorming van cichorei gestopt. Dit geeft telers stabiliteit, maar aan onze kant ook borging van de grondstoffenvoorziening in de fabriek. Wel leidt de hogere prijs tot aanzienlijk hogere kosten voor Sensus, dus dit is iets dat we op de juiste manier zullen moeten managen.”
Start van het seizoen
Sensus is op dit moment tevreden met het beschikbare areaal, en ook het groeiseizoen verloopt tot dusver goed. “Dit jaar hebben we een goede start kunnen maken met de cichoreiteelt”, aldus Schunselaar. “Dankzij gunstige weersomstandigheden viel het zaaimoment goed te plannen. Het merendeel van de cichorei heeft hierdoor een vlotte start kunnen maken.” Dit is terug te zien in de stand van het gewas. Waar normaliter het loof begin juli dicht staat, was dat dit jaar op veel percelen al rond de langste dag (21 juni) het geval. De droge start van het seizoen heeft er echter voor gezorgd dat de opkomst in sommige gebieden minder uniform is. Aangezien cichorei op slechts 0,5 tot 1,0 centimeter diepte wordt gezaaid, is vocht extra belangrijk voor kiemend zaad.
Schunselaar verwijst naar de drie O’s in de teelt van cichorei: opkomst, onkruidbeheersing en oogst. De opkomst verliep over het algemeen goed, met enkele regionale verschillen. De oogst zal plaatsvinden tussen september en december. De grootste hoeveelheid inulineproductie vindt plaats in de maanden augustus en september, dus over de opbrengst is nog weinig te zeggen, behalve dat de basis goed lijkt.
Mechanische onkruidbeheersing
Het punt onkruidbeheersing is echter een grote uitdaging in deze teelt. Aangezien cichorei een langzame begingroei heeft, is de concurrentiepositie met onkruiden ongunstig. Dit zorgt ervoor dat onkruidbeheersing al vanaf het begin van het seizoen een belangrijke rol speelt, met name in de eerste zes weken na het zaaien. Schunselaar vertelt: “Het herbiciden-pakket is altijd al krap geweest in de cichoreiteelt. Daarnaast zijn we onlangs twee cruciale herbiciden verloren: Bonalan en Safari. Op dit moment is er nog één bodemherbicide over. Hierdoor is onkruidbeheersing in de cichoreiteelt complexer geworden.”
Daarom besloot Sensus een aantal jaar geleden cichoreitelers actief te gaan ondersteunen op het gebied van mechanische onkruidbeheersing. Door middel van het SMMO-project (Sneller Meer Mechanische Onkruidbeheersing) stimuleren Groeikracht Cosun en Sensus investeringen en inzet van precisie-mechanische onkruidbeheersingswerktuigen. Denk hierbij aan een aankoopondersteuning van bijvoorbeeld schoffelapparatuur en precisiewiedeggen. Maar ook aan inzetondersteuning, waarbij telers worden beloond aan de hand van het aantal hectares dat is bewerkt met de machine. “Om te kijken hoe we mechanische onkruidbeheersing zo goed mogelijk kunnen inzetten, zijn we om tafel gaan zitten met verschillende machinefabrikanten”, vertelt Schunselaar. Een concreet voorbeeld hiervan is de FarmDroid, een machine die aan de hand van GPSgegevens cichorei zaait en gedurende het teeltseizoen onkruidbeheersing tussen en in de rij uitvoert.
Eind 2021 kwam Sensus deze machine tegen op een demonstratie in Frankrijk. In 2022 voerden ze proeven uit in samenwerking met het IRS. Het jaar erop draaiden er drie machines bij de eerste drie telers. In 2024 kwamen hier acht telers bij en dit jaar gebruikten veertien telers een FarmDroid in de teelt van cichorei. Ook wordt er gewerkt met een autonoom rijdende spotsprayer. “Op deze manier proberen wij telers concreet op weg te helpen om minder afhankelijk te worden van chemie voor onkruidbeheersing in de cichoreiteelt. Informatie geven in de vorm van demo’s is één, maar dit vervolgens concreet gaan toepassen in de praktijk vraagt om een extra stap: SMMO.”
Duurzaamheidstoeslag
Daarnaast heeft Sensus sinds 2024 een duurzaamheidstoeslag ingesteld op de contractprijs, waarbij telers die minder afhankelijk proberen te worden van de chemie worden beloond. Denk hierbij aan concepten als de FarmDroid, spotsprayers en Skal-gecertificeerd werken. Dit met als doel om de cichoreiteelt toekomstbestendig te maken.
Beginnen met cichorei
Met het invoeren van verschillende initiatieven om de cichoreiteelt interessanter te maken, is de vaste groep Sensus-telers de afgelopen jaren geleidelijk aan gegroeid. Om ook tijdens de teelt begeleiding te kunnen krijgen, volgen nieuwe cichoreitelers het eerste jaar een onboardingprogramma, waarbij een eigen cichoreispecialist uit de regio het aanspreekpunt is. Daarnaast is er een digitale teelthandleiding beschikbaar en werkt Sensus samen met het IRS om kennis over de teelt uit te breiden en te delen.
De toekomst van de cichoreiteelt in Nederland en België ziet Schunselaar in ieder geval optimistisch tegemoet. “De markt ontwikkelt zich positief. Wereldwijd komt er steeds meer aandacht voor voedingsstoffen die goed zijn voor mens en dier. Hierdoor groeit de vraag naar inuline. Dit zal in de komende jaren nog gaan toenemen.”
Tekst: Kim Sjoers
Beeld: Sensus
