Met het krimpen van het aantal beschikbare chemische middelen verschuift de focus langzamerhand naar groene alternatieven die een minimale impact hebben op de natuur en het milieu. Dit zorgt voor uitdagingen, maar levert ook nieuwe inzichten op, volgens Holland Fyto.
Dit samenwerkingsverband van zeven toeleveranciers in de agrarische sector sloeg in 2020 al de weg van vergroening in. Met een groeiend assortiment aan groene producten en uitgebreide advisering vanuit Holland Fyto-leden ondersteunen zij telers in deze transitiefase.
Is vergroening het nieuwe modewoord?
Vergroening lijkt hét nieuwe modewoordwoord van de agrarische sector te zijn. Toch is deze term niet nieuw. Rond 2015 kwamen namelijk al de eerste biostimulanten in het assortiment van Holland Fyto. Hierna volgde een periode van ervaring opdoen, waarin werd gekeken hoe de producten zo goed mogelijk tot hun recht kunnen komen en van zoveel mogelijk toegevoegde waarde kunnen zijn voor telers.
Om hier handen en voeten aan te kunnen geven werd de vakgroep Vergroening in het leven geroepen. Deze groep van teeltspecialisten fungeert als klankbord voor de adviseurs van verschillende leden van Holland Fyto. In deze hoedanigheid sparren de leden over groene producten, delen ervaringen en bespreken knelpunten in de toepassing hiervan. “Bij chemie weet je wat je kunt verwachten. Groene producten werken echter in op andere vlakken en vergen meer uitleg. De focus komt hierbij te liggen op het bevorderen van de weerbaarheid van planten in plaats van ziekten en plagen bestrijden”, legt Tjalling Nutma, Technisch Productmanager Akkerbouw bij Holland Fyto, uit.
Drie hoofdgroepen
De groene producten van Holland Fyto zijn onder te verdelen in drie hoofdgroepen: biostimulanten, bodemverbeteraars en biocontrole middelen. Als je deze producten vergelijkt met een medicijnkast voor mensen, zijn de biostimulanten de vitamines en voedingssupplementen. In de vorm van plantenvoeding, sporenelementen en andere ondersteunende natuurlijke stoffen krijgt het afweersysteem een boost. Bodemverbeteraars zorgen ervoor dat het bodemleven is gestimuleerd en de bodemstructuur is verbeterd, waardoor wortelontwikkeling en opname van voedingsstoffen worden bevorderd, zodat op een natuurlijke manier de voorraadkasten gevuld zijn met gezonde voeding. De biocontrole middelen zijn daadwerkelijk groene medicijnen. Dit is een groeiende groep met onder andere schimmelen bacteriepreparaten die natuurlijke afweerstoffen vormen om ziekten en plagen te bestrijden.
Uitgebreide selectieprocedure
De meeste nieuwe producten komen via Europese afzetkanalen bij Holland Fyto terecht. Met name in Zuid-Europa worden groene producten al op grote schaal toegepast. De eerste stap in de selectieprocedure is het beoordelen van de inhoudsstoffen. Zijn er nog geen vergelijkbare stoffen op de Nederlandse markt? Hoe is de werking opgebouwd en wat is de effectiviteit? “Acht van de tien producten gaan in deze fase al de prullenbak in.” Daarna buigt de vakgroep Vergroening zich over het product om de mogelijkheden tot toepasbaarheid in Nederland te bespreken.
Na groen licht worden de producten op verschillende proeflocaties getest in samenwerking met leveranciers en producenten. Na enkele jaren worden de gemiddelde resultaten opnieuw besproken. Is het product geschikt voor het Nederlandse klimaat, teeltsysteem en bodem, dan wordt het klaar gemaakt voor lancering op de markt. Eventueel krijgt het product een nieuwe naam toegewezen. Op kennisbijeenkomsten wordt de werking uitgelegd aan adviseurs en met feedback uit het veld wordt de toepassing eventueel bijgeschaafd.
Stikstofbenutting
De insteek van nieuwe groene producten is: welke knelpunten hebben Nederlandse telers en hoe lossen we dat op? Nutma pakt als voorbeeld het onderwerp stikstofgift erbij, wat door de veranderende wet- en regelgeving steeds uitdagender wordt. Ruim drie jaar geleden lanceerde Holland Fyto het product Nutrino Pro uit Groot-Brittannië, dat telers meer ruimte geeft in het opstellen van bemestingsplannen.
Deze bladmeststof is opgebouwd uit korte en lange ureumketens, waardoor gedurende vijf tot zeven weken zowel snelle als langzame opname van stikstof wordt bewerkstelligd. Door stikstof op de juiste plek toe te dienen, worden verliezen, door bijvoorbeeld uitspoeling en vervluchtiging, beperkt en stikstof beter benut. “Nog steeds blijft de opname van stikstof via het wortelstelsel het belangrijkst. Dit neemt al snel 75 procent van de totale stikstofopname voor zijn rekening. De opname van organische meststoffen via het blad is echter een effectieve manier om bijbemesting uit te voeren. Je kunt lager gaan in de startgift en vult dit gedurende het seizoen bij.”
Nutrino Pro
Nutrino Pro bevat daarnaast twee unieke biostimulanten: Pidolzuur en R100. Pidolzuur, een stof die van nature in elke plant voorkomt, ondersteunt de omzetting van stikstof in aminozuren, die vervolgens belangrijke functies vervullen bij de groei van planten. Onder stressvolle omstandigheden blijft het gewas hierdoor langer aan de groei. Onder gunstige omstandigheden wordt extra productie gerealiseerd.
De tweede biostimulant in Nutrino Pro is R100. Deze gepatenteerde biostimulant zorgt ervoor dat positieve ionen, zoals magnesium, beter kunnen worden opgenomen door de plant. Daarnaast stimuleert R100 celdeling en groei. Uit de praktijk blijkt dat met toepassing van Nutrino Pro en een lagere stikstofgift minimaal dezelfde opbrengsten kunnen worden behaald. Dit geldt zowel op zand- als op kleigronden. Aan de andere kant kan dit product ook het gat van de twintig procent stikstofkorting in NVgebieden opvangen, blijkt uit proeven op drie locaties met aardappelen en wintertarwe.
Fotosynthese stimuleren
Onlangs hebben enkele producten een vinkje kunnen zetten achter de selectieprocedure, waardoor deze in 2025 de markt op kunnen gaan. Eén van deze producten is Status, een biostimulant die een boost geeft aan de fotosynthese. Dit zorgt ervoor dat veroudering is geremd, het gewas langer groen blijft en doorgroeit. Met name voor gewassen als aardappelen is dit interessant.
Afgelopen seizoen werd in een praktijkproef met zetmeelaardappelen in Sellingen (Noordoost-Groningen) twee keer 0,25 liter Status toegepast. De opbrengst steeg van 64,3 naar 70,4 ton per hectare. De zetmeelopbrengst nam toe met 1,6 ton per hectare, wat zorgde voor een stijging van 945 euro in de financiële opbrengst. “Toen ik in september langs ging bij dit perceel, was ik hartstikke verbaasd. Je kon met het blote oog duidelijk een scheiding zien tussen de behandelde en onbehandelde rijen, dat zie je niet vaak. De vuistregel bij biostimulanten is: als je het écht kunt zien, zit je sowieso al aan tien procent meeropbrengst. Dat bleek hier ook het geval te zijn.”
Knolaanzet verbeteren
Minder chemie kunnen toepassen, terwijl ziektes en plagen effectief worden bestreden, vraagt om een goede aanpak aan de voorkant van de teelt, volgens Nutma. Denk hierbij aan de toestand van de bodem, plantvoeding en geschikte genetica. “Het zijn veel verschillende puzzelstukjes, waardoor meer dient te worden gekeken naar preventie in plaats van het oplossen van een probleem.” Het ondersteunen van de weerbaarheid van de plant speelt hierbij ook een belangrijke rol.
Nutma verwijst naar Aloé Leaf, één van de eerste bladextracten die Holland Fyto op de markt bracht. Dit product bevat inhoudsstoffen op basis van Aloë Vera. Deze plant groeit onder droge en warme omstandigheden en blijkt van nature stoffen in zich te hebben die zich beschermen tegen deze uitdagende omstandigheden. In aardappelen kan Aloé Leaf als knolbehandeling worden ingezet. Dit heeft een positief effect op het knolaantal en de schilkwaliteit. In ruim zeven jaar met praktijkproeven, waarin onbehandelde en behandelde percelen zijn vergeleken, komt dit product steeds als sterkste naar voren met een duidelijke meeropbrengst.
Natuurkundige krachten
De advisering van groene producten blijft maatwerk. Dit is niet alleen afhankelijk van de teelten, het bouwplan en de grondsoort, maar ook de interesse van de akkerbouwer. Voor telers die graag een nieuw pad inslaan zijn Penergetic b en Penergetic p interessante mogelijkheden. Deze biostimulanten werken op basis van elektromagnetische biostimulatie. Hierbij is gewerkt met de natuurkundige krachten die aanwezig zijn in een plant. Door de frequenties van deze trillingen kloppend te maken, zijn processen in de plant gestimuleerd en een meeropbrengst gerealiseerd. Hiervoor worden draagstoffen ingezet, die de juiste frequenties overbrengen op plant en bodem.
“Eerlijk gezegd weten we nog niet precies hoe dit tot een meeropbrengst leidt. Wel zien we dat dit in tachtig procent van de gevallen effectief is. Vorig jaar konden we op een perceel met uien ook weer op de streep af zien waar het product was toegepast. Het gewas stond er duidelijk beter bij. Uiteindelijk leverde dit een meeropbrengst op van zes procent.”
Aardappelplanten met hittestress zonder behandeling (proefveld A) en na behandeling met Penergetic-producten (proefveld H) in een proef in 2022.
Voor telers die liever complexe natuurkundige processen buiten de deur houden, is er altijd nog de mogelijkheid om te gaan voor algemene biostimulanten op basis van humuszuur, fulvinezuur, zeewier en sporenelementen. “Er is een grote berg aan groene producten beschikbaar en ieder seizoen is anders. Maar door gericht je gewassen te ondersteunen, krijg je aan het einde van de rit betere resultaten. Het loont zeker om je hierin te verdiepen en eens met je teeltadviseur over groene producten te sparren.”
Transitiefase
Komend seizoen zal Holland Fyto weer ruim vijftig proeven aanleggen op verschillende locaties om nieuwe en bestaande producten te testen. Eén van de nieuwe proeven is een systeemproef, waarbij combinaties van producten worden getest. Hiervoor is een perceel met wortelen beschikbaar gesteld, waarop spuitschema’s van Holland Fyto-leden en telers worden toegepast. “Op deze manier proberen we te achterhalen in hoeverre groene producten elkaars werking beïnvloeden. Dit is de eerste keer dat we op zo’n grote schaal een systeemproef uitvoeren met ideeën en toepassingen uit de praktijk.”
Daarnaast zal Holland Fyto nog meer de nadruk leggen op het krijgen van CE-markeringen voor haar producten. “Op het gebied van vergroening zitten we nu in een transitiefase. Steeds meer chemische middelen vallen weg en hierdoor worden telers gedwongen om naar de groene hoek te kijken. Met de juiste producten en adviezen proberen wij samen met onze leden hulp te bieden. Het uitwisselen van kennis levert namelijk veel inzichten op. Dat zien wij als de kracht van een organisatie als Holland Fyto, maar vooral als toegevoegde waarde voor telers.”
Tekst: Kim Sjoers
Beeld: Holland Fyto
