Bij nieuwbouw van een bewaarschuur is het misschien wel één van de grootste uitdagingen: een keuze maken tussen bulk- en kistenbewaring. Beide opties hebben voor- en nadelen, waarbij de rassenkeuze, regio en persoonlijke voorkeur van een teler meespelen. Met het naderen van de oogst werpen we in deze editie van de Actuele Akkervraag dan ook een blik op de bewaarschuur met Jasper van de Braak van Tolsma-Grisnich.
Waar wordt vooral voor gekozen?
“Dat hangt heel erg af van de regio waar je zit. In het zuiden van Nederland, zoals Belgisch en Nederlands Limburg, zien we dat de meeste akkerbouwers kiezen voor bulkbewaring, omdat hier met name frietaardappelen worden geteeld. Maar als je kijkt naar Flevoland en Gelderland, waar veel pootgoed is geteeld, dan gaan de meesten voor kistenbewaring. Wel zien we een tendens, waarbij kistenbewaring steeds meer is gekozen. Je bent flexibeler in de bewaring en afzet, het is mooier voor de kwaliteit, en je kunt het droogproces beter sturen.”
Hoe werkt dat sturen?
“De gekozen bewaartechniek bepaalt sterk hoe het bewaarproces verloopt. Tegenwoordig kan er worden gekozen om de systemen zowel te laten blazen als zuigen. Blazen zorgt ervoor dat de achterste kisten harder drogen. Bij zuigen is dit juist andersom. Zo kun je, afhankelijk van wat er nodig is voor je product, het bewaarproces sturen. Het voordeel van blazen is overigens wel dat, doordat de bovenste kisten van onder naar boven sneller drogen, je makkelijker kunt monitoren. Dat is bij zuigen wat moeilijker.
Bijvoorbeeld bij natte omstandigheden tijdens het rooien kun je best wel wat natte of mindere plekken in je partij krijgen. Deze kisten kun je er dan eventueel tussenuit halen, of je laat de ventilator op bepaalde rijen net wat harder draaien, mits de bewaring achterin de drukkamer gecompartimenteerd is. Vooral bij een EC-ventilator gaat dat mooi, aangezien je deze ventilator zowel in toeren kunt regelen als kunt laten blazen of zuigen.
Bij bulkbewaring is dat een stuk minder makkelijk. Ook voor het bewaren van verschillende rassen is kistenbewaring geschikter. Je houdt de rassen gescheiden en kunt ze afzonderlijk afzetten. Daarnaast zit er op bijvoorbeeld Agria’s een plus als je kiest voor kistenbewaring, omdat deze manier van werken zorgt voor verbetering van de kwaliteit van de aardappelen.
Maar ook voor andere gewassen is kistenbewaring interessant. Als je uien opslaat in kisten, heb je minder handelingen met het product, wat de kans op het loskomen van vellen, met meer tarra als gevolg, verkleint.”
Wat betekent dit voor het inschuren?
“Voor het inschuren maakt het nogal een verschil. Met bulkbewaring kun je met een flinke kar het land af rijden en snel en efficiënt inschuren. Met kistenbewaring kost het inschuren meer tijd. Maar goed, wel meer flexibiliteit, daar heb je hem weer. In de praktijk is het namelijk zo dat de kopakkers en spuitsporen als eerste worden gerooid. Maar deze aardappelen zijn vaak niet van de beste kwaliteit. Bij bulkbewaring zouden deze aardappelen achterin de schuur terechtkomen. Dit heeft als nadeel dat als er toch rot ontstaat, de hele cel leeggehaald moet worden om erbij te kunnen.
Bij kistenbewaring adviseren wij dan ook om deze kisten even apart te zetten onder een overkapping. Dan kan het drogen door natuurlijke trek en alvast wat op gang komen, voordat in de bewaring de ventilatoren aan gaan. Als je deze kisten vervolgens vooraan zet, kun je ze bij problemen er gemakkelijk tussenuit halen.”
Welke optie is financieel het meest interessant?
“Bulkbewaring vraagt om een drukvaste wand en roostervloer of, eventueel ondergrondse, kanalen. Een bewaarschuur met kistenbewaring is over het algemeen goedkoper om te bouwen, maar je dient er wel aanvullend materiaal voor aan te schaffen: een kistenvuller, kistenkantelaar, één tot twee goede heftrucks, mensen voor op de heftrucks en natuurlijk de kisten. Al met al komt de prijs van beide systemen dan ook ongeveer op hetzelfde neer.
Alleen kun je bij kistenbewaring minder product kwijt ten opzichte van bulkbewaring. Daarnaast dien je het logistieke uitgangspunt beter te bekijken bij kistenbewaring voor bijvoorbeeld heftruckbewegingen, maar ook qua vergunningen en lokale regelgeving voor de goothoogte van het gebouw. Als je rekent dat kisten ongeveer 1,25 meter hoog zijn, dan zit je al gauw aan de 7,50 meter met een kistenbewaring van zes meter hoog, ten opzichte van het losstorten, wat vaak neerkomt op een bult van ongeveer vijf meter hoog bij aardappelen.”
Wat is jouw advies voor twijfelende telers?
“Uiteindelijk kan ik veel tekst en uitleg geven, maar het beste advies is om eens met een bewaarspecialist een ronde langs verschillende nieuwe bewaarschuren te maken. Bij voorkeur niet in je eigen gebied, zodat je beide onpartijdig in de wedstrijd staat. Er zijn bij nieuwbouw veel verschillende opties, wat de keuze soms overweldigend kan maken. Stel daarom de belangrijkste vraag: als je je huidige bewaarschuur opnieuw zou mogen bouwen, wat zou je dan anders doen? Zo kun je een weloverwogen keuze maken voor welke bewaarschuur het best bij jou past.”
Oeps! We konden je formulier niet vinden.
Tekst: Kim Sjoers
Beeld: Tolsma-Grisnich
