Rusland en Oekraïne zijn beide belangrijke spelers in een mondiaal en kwetsbaar voedselsysteem. De langetermijngevolgen van de oorlog op de wereldwijde voedselvoorziening zullen zowel de rijke als de arme delen van de wereld treffen. Het is van groot belang om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen.
Geschreven door: Svein Tore Holsether, president en CEO van Yara International.
Als Yara maken we ons grote zorgen over de ernstige situatie die zich nu in Oekraïne ontvouwt en staan we volledig achter de veroordeling van de Russische militaire invasie door de Noorse regering. Yara is rechtstreeks getroffen door het conflict, zowel door het hebben van werknemers in het oorlogsgebied in Oekraïne als door een raket die het Yara-kantoorgebouw in Kiev heeft geraakt. Gelukkig heeft geen van onze medewerkers lichamelijk letsel opgelopen. Tegelijkertijd betrekken we een aanzienlijke hoeveelheid essentiële grondstoffen uit Rusland, die wereldwijd in gebruik zijn voor de voedselproductie.
Naast de onmiddellijke levensbedreiging en het gruwelijke lijden dat we in Oekraïne meemaken, zijn er maar weinig dingen belangrijker dan toegang tot voedsel. Hoewel we ervoor kunnen kiezen om de consumptie van de meeste producten en diensten uit te stellen, is voedsel een essentieel goed. In 2015 besloot de internationale gemeenschap de honger uit te bannen uiterlijk 2030. In de afgelopen twee jaar hebben verschillende externe gebeurtenissen, waaronder klimaatverandering, de pandemie en gestegen Europese gasprijzen, de zwakke punten in het voedselsysteem en de urgentie van verandering blootgelegd.
Voedselprijzen
De Wereldbank benadrukte dat hoewel de huidige voedselvoorziening stabiel is, de voedselprijzen in de meeste landen ter wereld stijgen. In 2020 gingen ongeveer 800 miljoen mensen met honger naar bed, een stijging van 120 miljoen mensen vanaf 2019. De oorlog dreigt deze ontwikkeling te versterken. Uitvoerend directeur van het Wereldvoedselprogramma (WFP), David Beasley, reageerde als volgt: “Net toen je dacht dat het niet erger kon (….) Nu zullen de voedsel-, brandstof- en transportkosten omhoogschieten. Een absolute catastrofe’, zei hij en kondigde buitengewone inspanningen van WFP aan om de meer dan drie miljoen mensen te helpen die voor de oorlog waren gevlucht.
Toonaangevend landbouwland
Oekraïne is een van ‘s werelds toonaangevende landbouwlanden en ‘s werelds op een na grootste op het gebied van granen. De boeren gaan nu een cruciale fase in het landbouwseizoen in waarin inputfactoren als kunstmest, zaden en water de opbrengst van de komende oogst gaan bepalen. De meest extreme berekeningen geven aan dat als er geen kunstmest aan de grond is toegevoegd, de oogst bij de volgende oogst met 50 procent kan worden verminderd.
Rusland is niet alleen een van de grootste tarweproducenten, maar heeft ook enorme voorraden grondstoffen op het gebied van voedingsstoffen. Planten hebben stikstof, fosfaat en kalium nodig om te groeien. Stikstof is geleverd uit ammoniak, dat is geproduceerd uit stikstof uit lucht en aardgas. Het belang van gas is aan de orde geweest in het debat over de hoge Europese gasprijzen in 2021 en begin 2022. Momenteel komt 40% van de Europese gasvoorziening uit Rusland. Met betrekking tot kalium (een zout gewonnen uit klei-afzettingen), is de markt zeer geconcentreerd en kwetsbaar voor verandering. Tegenwoordig komt 70% van de gewonnen fosfaat en 80% van alle geëxporteerde kali uit Canada (40%), Wit-Rusland (20%) en Rusland (19%). In totaal komt 25% van het Europese aanbod van deze drie voedingsstoffen uit Rusland.
Geopolitieke omstandigheden
Yara is zowel een leverancier van oplossingen voor de agrarische sector in Oekraïne als een grote inkoper van grondstoffen uit Rusland. We houden ons altijd aan de huidige regelgeving, sancties en onze eigen richtlijnen. Het vrije verkeer van goederen over de grenzen is mogelijk geweest in een tijd met een grotere geopolitieke stabiliteit. Nu de geopolitieke omstandigheden uit balans zijn, worden de grootste bronnen van grondstoffen voor de Europese voedselproductie aan beperkingen onderworpen en zijn er geen korte termijnalternatieven. Een mogelijk gevolg is dat alleen het meest bevoorrechte deel van de wereldbevolking toegang krijgt tot voldoende voedsel.
Hogere voedsel- en kunstmestprijzen kunnen op korte termijn een positief effect hebben op het resultaat van Yara. Op de langere termijn lopen de maatschappelijke en economische perspectieven echter volledig synchroon: Lange termijn waardecreatie voor private bedrijven kan alleen worden bereikt door een duurzaam voedselsysteem waarbij voedsel betaalbaar en toegankelijk is voor de wereldbevolking. Een wereld met een onstabiele voedselvoorziening is een wereld met hongersnood in delen van de wereld, verhoogde sterfte, gewapende conflicten, migratie, rellen en gedestabiliseerde samenlevingen die de geopolitieke spanningen verder kunnen versnellen.
Wereldvoedselproductie
Het is daarom van cruciaal belang dat de internationale gemeenschap samenkomt en werkt om de wereldvoedselproductie veilig te stellen en de afhankelijkheid van Rusland te verminderen, ook al is het aantal alternatieven tegenwoordig beperkt. Dit vormt een moeilijk dilemma tussen het op korte termijn blijven bevoorraden uit Rusland of het afsluiten van Rusland van de internationale voedselketens. De laatste optie kan grote maatschappelijke gevolgen hebben. Deze overwegingen mogen niet door individuele bedrijven worden gemaakt, maar moeten door nationale en internationale overheden worden gemaakt.
De prioriteit ligt nu bij het helpen van Oekraïne en de Oekraïense bevolking. Ook vragen we de Noorse en internationale overheden samen te werken om de wereldwijde voedselvoorziening te beschermen en de afhankelijkheid van Rusland te beperken.
Link naar originele artikel: War and food crisis in Europe
