De Europese Commissie wil het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen hebben gehalveerd vóór 2030. Volgens de Europese plannen moet ook het gebruik van kunstmest zijn teruggedrongen. De maatregelen zijn bedoeld om klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit tegen te gaan. Maar gevolg is echter waarschijnlijk dat de opbrengst van landbouwgewassen afneemt.
Een lagere productie leidt tot prijsstijgingen, minder Europese export en meer import van agrarische producten van buiten Europa. Onderzoekers van Wageningen University & Research hebben dit berekend in een onderzoek in opdracht van CropLife Europe en CropLife International; waarbij ook andere stakeholders in de voedselvoorzieningsketen zijn betrokken.
Van-boer-tot-bord-strategie
In het onderzoek hebben de onderzoekers zich geconcentreerd op de impact van de van-boer-tot-bord-strategie en de biodiversiteitsstrategie, beide onderdeel van de Green Deal. Er is gekeken naar eenjarige gewassen zoals tarwe, koolzaad, maïs, suikerbieten, hop en tomaten en meerjarige gewassen zoals appels, olijven, druiven en citrusvruchten. De onderzoekers brachten de impact in kaart op basis van vier scenario’s, afgeleid van de genoemde strategieën. In scenario één is uitgegaan van 50 procent minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, waaronder de gewasbeschermingsmiddelen die het meest schadelijk zijn voor het milieu.
In scenario twee zijn de nutriëntenverliezen gehalveerd en het kunstmestgebruik verminderd met twintig procent, en in scenario drie wordt ten minste vijventwintig procent van de landbouwgrond voor biologische productie gebruikt. Tot slot worden in scenario vier de doelstellingen van de eerste twee scenario’s gecombineerd met de doelstelling om ten minste tien procent van de landbouwgrond aan de natuur terug te geven. Dit laatste scenario geeft het beste inzicht in het gecombineerde effect van de voorgestelde maatregelen.
Gedetailleerde casestudy’s
In het kader van het onderzoek zijn eerst gedetailleerde casestudy’s verricht op 25 landbouwbedrijven in de hele Europese Unie. Voor elk bedrijf is beschreven welke aanpassingen de bedrijven zouden aanbrengen in de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest als het nieuwe Europese beleid werkelijkheid zou worden. Vervolgens is het effect op de opbrengst van de gewassen berekend. Na extrapolatie naar het niveau van de EU-lidstaten zijn de resultaten gebruikt in economische modellen om de markteffecten te beoordelen.
10 tot 20 procent lagere productie
Volgens Johan Bremmer, onderzoeker aan Wageningen University & Research, blijkt uit het onderzoek dat de toepassing van de van-boer-tot-bord-strategie en de biodiversiteitsstrategie een negatief effect heeft op de opbrengsten van gewassen en de agrarische productie. ‘In scenario vier is een cumulatief effect geanalyseerd van verschillende doelstellingen uit de van-boer-tot-bord-strategie. Denk aan vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en het voorkomen van nutriëntenverlies. Dit scenario geeft een gemiddelde productiedaling tussen 10 en 20 procent. Sommige gewassen hebben er meer last van dan andere. Het productievolume kan tot 30 procent dalen, maar er zijn ook gewassen die nauwelijks last hebben van de van-boer-tot-bord-strategie.
Bovendien kan minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest leiden tot kwaliteitsproblemen. Met minder gewasbeschermingsmiddelen kan graan vatbaar worden voor schimmels, waardoor het ongeschikt wordt voor menselijke of dierlijke consumptie. In de appelteelt kan minder gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen leiden tot een lagere hectareopbrengst, kleinere vruchten en aangetaste schillen. De consument is niet bereid om evenveel te betalen voor fruit van mindere kwaliteit. Als er geen verandering komt aan de vraagzijde, betekent dit dus dat we meer schaarste – en dus prijsstijgingen – kunnen verwachten. Het heeft ook negatieve gevolgen voor de Europese handelsbalans, aangezien de uitvoer daalt en de invoer stijgt.’
Extra landbouwgrond nodig buiten de EU
Het onderzoek maakt ook duidelijk dat er bij minder productie in de EU extra landbouwgrond buiten de EU nodig zal zijn. Johan Bremmer: ‘Bij gelijkblijvende vraag moet Europa het tekort aanvullen door meer te importeren. En als Europa minder exporteert, zullen landen buiten Europa zelf meer moeten produceren. De onderzoekers hebben berekend hoeveel hectare landbouwgrond buiten de EU nodig is om deze combinatie van effecten op te vangen. In elk scenario is deze indirecte verandering in landgebruik aanzienlijk.’
Klimaat- en biodiversiteitsvoordelen niet meegenomen
Het onderzoek is uitsluitend gericht op de economische gevolgen van de Green Deal-strategieën voor de plantaardige productie. Johan Bremmer: ‘Dit is de eerste keer dat we in kaart hebben gebracht wat er met de agrarische productie gebeurt wanneer bedrijven gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest gaan gebruiken in overeenstemming met de doelstellingen van de Europese Commissie. Het is goed om te beseffen dat de Europese strategie bedoeld is om voordelen te behalen op het gebied van klimaat en biodiversiteit. In dit onderzoek zijn die voordelen niet meegenomen.’
Bron: WUR
