Dit jaar werd in België reeds de tiende driejaarlijkse keuringscyclus voor spuittoestellen opgestart (2023-24-25). Tijd om de evolutie van het spuitmachinepark te schetsen voor wat betreft de veldspuiten. In dit kennisartikel , de eerste van een reeks van drie, gaat het Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek (ILVO) in op de evolutie van het Vlaamse spuitmachinepark.
Het aantal veldspuiten neemt door de jaren heen af zoals te zien in onderstaande figuur. Het valt wel op dat er een minder sterke daling is van het aantal toestellen in de 9e cyclus dan in de 8e cyclus. Vermoedelijk is het grootste effect van de verstrengde wetgeving uitgewerkt, zoals de verplichting anti-drup, driftreducerende doppen en verval fytolicentie.
Evolutie van het bouwjaar
Een ander interessant gegeven is de evolutie van het bouwjaar. De gemiddelde leeftijd van de gekeurde veldspuiten was eind 1998 ongeveer 12 jaar, terwijl de gemiddelde leeftijd eind 2022 gestegen is naar ongeveer 22 jaar. Dit wijst op een sterk verouderend machinepark. Dit kan gelinkt worden aan de vergrijzing van de actieve landbouwers, investeringen worden minder snel gemaakt en toestellen worden zolang mogelijk gebruikt. Er worden in Vlaanderen ook vrij veel tweedehands toestellen verhandeld, dikwijls afkomstig uit Nederland.
Werkbreedte spuittoestellen
Verder valt op dat de gemiddelde werkbreedte van de toestellen met bijna vier meter is gestegen wat bij de huidige schaalvergroting van de landbouwbedrijven een normale evolutie is. Toch is de totale spuitboombreedte met goed 13 procent gedaald doorheen de jaren. Dit wijst enerzijds op een efficiënter gebruik van elk spuittoestel, maar anderzijds ook op het dalend landbouwareaal in Vlaanderen. De totale spuitboombreedte is in vergelijking met de 8e cyclus wel min of meer stabiel gebleven.
Figuur 2 toont de verdeling van de werkbreedtes voor de laatste keuringscyclus (2020-21-22). Voor de werkbreedtes 12 – 15/16 en 18 meter zijn gelijkaardige aantallen genoteerd van ongeveer 1400 toestellen. Met meer dan 1600 stuks vormen de 21 meter toestellen de grootste groep. Verder zijn ook 24, 27 en 33 m toestellen vrij populair. Voor wat betreft de zeer grote werkbreedtes zijn er 97 toestellen van 39/40 m en 15 met een werkbreedte van 45 m, de grootste werkbreedte die op dit moment gekeurd is in Vlaanderen.
Naast de werkbreedte kende ook de gemiddelde tankinhoud een duidelijke stijging van minder dan 800 liter tot bijna 1400 liter.
Gebruikte regelsystemen
In figuur 3 is eveneens de evolutie van de gebruikte regelsystemen te zien. Hierbij zien we een duidelijke stijging van het aantal toestellen met spuitcomputer (DPAe) ten nadele van toestellen met manuele regeling (DPM, CD) of mechanische volume regeling (DPAm). Verder blijft het aandeel gedragen toestellen veruit het grootst maar toch zitten zowel de getrokken als de zelfrijdende machines overduidelijk in de lift.
Doptypes
Aangezien in de keuringssoftware pas vanaf 2008 alle dopgegevens worden bijgehouden, zijn er wat betreft doptypes en maten maar gegevens beschikbaar voor de laatste 5 cycli. Toch kan op basis hiervan reeds een duidelijke trend vastgesteld zijn. Vooreerst zien we in figuur 4 dat het gebruik van werveldoppen op veldspuiten langzaam volledig uitdooft. Dit kan enkel toegejuicht zijn aangezien werveldoppen niet thuishoren op een veldspuit vanwege hun kegelvormig spuitbeeld, met als gevolg een slechte vloeistofverdeling. De klassieke spleetdop verliest nu zeer snel terrein op de luchtmengdop. Met de invoering van de verplichting in Vlaanderen om binnen de IPM lastenboeken enkel nog driftreducerende doppen te monteren met minimaal 75 procent driftreductie is dit uiteraard logisch. Vanaf 2026 is dit 90 procent driftreductie binnen IPM.
Gebruik van dopmaten
Een ander interessant gegeven zijn de gebruikte dopmaten in Vlaanderen. In Figuur 5 is duidelijk te zien dat de rode ISO dopmaat nog steeds de meest gebruikte maat is, en dit op de voet gevolgd door blauw. Dit betekent dat de gangbare spuitvolumes in Vlaanderen zich situeren tussen de 200 en 300 l/ha. Echt uitgesproken tendensen zijn hier niet vast te stellen wat laat vermoeden dat het spuitvolume de laatste 15 jaar bijna ongewijzigd is gebleven in Vlaanderen.
Bron: ILVO
