Sinds 1 januari 2022 geldt er een permanent onttrekkingsverbod voor stroomgebieden van ecologisch zeer kwetsbare kleine beken. Door het droge weer en de zeer lage waterstand in de waterlopen kondigt gouverneur Cathy Berx nu een tijdelijke uitbreiding van dat onttrekkingsverbod voor onbevaarbare waterlopen af. Deze uitbreiding is sinds zaterdag 10 juni 2023 van kracht.
Na het natte weer van deze lente genieten we sinds midden mei van droog en zonnig weer. Deze droge weersomstandigheden zorgen voor een sterke daling van de waterpeilen en debieten in de onbevaarbare waterlopen. Dit blijkt uit de continue peil- en debietmetingen uitgevoerd door de waterloopbeheerders van Provincie Antwerpen en de Vlaamse milieumaatschappij (VMM). De metingen van de grondwaterstanden door VMM wijzen aan dat ook de grondwaterpeilen in een dalende trend zitten. Omdat het ondergrondse watersysteem trager reageert op de huidige droge weersomstandigheden, zijn de grondwaterpeilen momenteel nog normaal voor de tijd van het jaar.
Bedreiging flora en fauna
Lage waterpeilen en debieten in de waterlopen vormen een ernstige bedreiging voor fauna en flora in en rondom de waterloop, en het ecosysteem dat ervan afhankelijk is. Wanneer een waterloop droogvalt, ligt de schade aan soorten die in het water leven voor de hand. Maar ook bij lage debieten is het ecosysteem van de waterloop bedreigd door te hoge watertemperaturen, te weinig opgeloste zuurstof en verhoogde blootstelling aan roofdieren bij gebrek aan schuilplaatsen.
Provinciaal droogteoverleg
Het provinciaal droogteoverleg van 8 juni 2023 past het door de Vlaamse droogtecommissie geadviseerde kader “ecologische kwetsbaarheid van onbevaarbare waterlopen bij droogte” nu toe op de huidige hydrologische toestand van de onbevaarbare waterlopen in de provincie Antwerpen. Uit debiet- en peilmetingen voor de stroomgebieden van Kleine Aa, Mark, de Aa (Maasbekken), de Aa (Netebekken), Molenbeek/Bollaak, Kleine Nete, Grote Nete, Grote Laak, Wimp en Antitankgracht (gedeeltelijk) van de afgelopen 14 dagen, blijkt dat het vereiste ecologische minimum niet is gehaald. Bovendien is op basis van de huidige weersvoorspellingen geen verbetering van de toestand verwacht op korte termijn.
Onttrekkingsverbod
Om de ecologie in deze waterlopen te beschermen is een onttrekkingsverbod voor deze stroomgebieden essentieel. Dit verbod blijft van kracht zolang de droogte aanhoudt. De waterbeheerders in de provincie Antwerpen zullen de droogtetoestand voortdurend opvolgen. Sinds 1 januari 2022 geldt een permanent onttrekkingsverbod op alle ecologisch zeer kwetsbare kleine beken in de provincie Antwerpen. Dit verbod blijft van toepassing.
De exacte locatie van de afgebakende stroomgebieden kan u raadplegen op onderstaande kaart of via de online kaarten op onderstaande links. De stand van zaken van de onttrekkingsverboden en een interactieve kaart zijn te raadplegen via www.gouverneurantwerpen.be.
Wat is een onttrekkingsverbod?
Het onttrekkingsverbod betekent dat er geen water uit een onbevaarbare waterloop mag worden opgepompt. Er gelden wel enkele uitzonderingen, zoals voor de hulpdiensten in noodgevallen, voor het drenken van vee dat in de weide staat en voor de aanmaak van gewasbeschermingsmiddelen. De precieze voorwaarden zijn opgenomen in het besluit van de gouverneur.
Het provinciaal onttrekkingsverbod is niet van toepassing op bevaarbare waterlopen. Onttrekkers moeten zich wel houden aan de reglementen en richtlijnen van De Vlaamse Waterweg.
Alternatieve waterbronnen
Door het droge weer en de schrale wind van afgelopen weken is de toplaag van de bodem op de meeste plaatsen in de provincie dan ook uitgedroogd. Wie nood heeft aan een alternatieve waterbron kan daarnaast ook uitwijken naar mobiele captatiemogelijkheden langs de kanalen en/of gebruik maken van gratis spoelwater dat door Pidpa ter beschikking is gesteld aan hun productiecentra. Voor specifieke toepassingen kan nuttig hergebruik van bemalingswater een alternatief zijn. Volg steeds de geldende regels en wetgeving op die van toepassing zijn voor elk type van alternatieve waterbron.
Bron: Provincie Antwerpen
