Het rooien van de uien en druppelslangen in één werkgang. Met dit idee ging Jacco Tuma van Tuma Mechanisatie en Machinebouw uit Ulrum aan de slag. Net voor de oogst werd de machine bij Maatschap Van der Spek uit Leens in gebruik gesteld. “Hiermee bespaar je toch één man en een trekker werk.”
Het principe klinkt simpel. Tegelijk met de uien worden de druppelslangen opgerooid. Je gebruikt een gekende rooitechniek, in dit geval een klapper met een werkbreedte van 2,25 meter van Samon voor de trekker met daarachter een getrokken vierrrijige omgebouwde Samonaardappelvoorraadrooier. Waar de gerooide uien op zwad gelegd worden, worden de druppelslangen opgerold op een haspel. Hoe simpel de oplossing ook lijkt, er zijn vanaf november vorig jaar vele uren aan tekenen en construeren vooraf gegaan. Twee weken voor de oogst draait de ‘uiendriprooier’ in de praktijk.
Druppelirrigatie
Met de opkomst van druppelirrigatie hoopt Jacco Tuma een soort van ‘Ei van Columbus’ te hebben gevonden. Akkerbouwers zoeken namelijk naar mogelijkheden om de teelt rendabel te houden, ook met droogte, terwijl aan de andere kant zoet water schaars is en steeds schaarser wordt. Druppelirrigatie is dan een uitkomst en fertigatie, waarmee je naast vocht ook voedingsstoffen op het juiste moment op de juiste plek wilt krijgen, de verlengde stap. Tegelijk is ‘drip’ ook arbeidsintensief als het gaat om het aanleggen en opruimen. Een tweegangensysteem waarmee de slangen tegelijk met de uien worden opgerooid, is dan een uitkomst. “Je bespaart denk ik één man en een trekker aan werk”, spreekt akkerbouwer Marco van der Spek uit Leens hardop uit.
Meeropbrengst
De Groninger teelt nu voor het tweede jaar uien op ruggen. “En dat doe ik voor de meeropbrengst. Het kan uit als je een meeropbrengst van twintig ton hebt, keer twintig cent”, heeft hij op een bierviltje berekend. De reden om uien op ruggen te telen heeft met opbrengstzekerheid te maken. “We hebben hier niet overal even makkelijke grond om op te starten. Helemaal met droogte kun je door middel van drip altijd water geven. Beregenen is in dit gebied vanwege de bruinrot wel een probleem. Dit is dan een alternatief.”
Van der Spek kiest ook meteen voor fertigatie, zodat hij nog beter kan sturen. “Dit jaar is het nat, dus hebben we weinig water te kort. We kunnen door de juiste voedingstoffen op het juiste moment te geven toch een opbrengst binnenhalen, waar velen jaloers op zijn. Ondanks dat wij ook op Tweede Pinksterdag negentig millimeter water hebben gehad.”
Gele, rode en pootuien
Het akkerbouwbedrijf teelt gele, rode en pootuien. Voorheen deed Van der Spek dat vlakvelds. “Druppelirrigatie moet echter diep genoeg liggen. Toch wel vijf tot zeven centimeter zodat vogels en hazen er niet bij kunnen. In onze grond is het lastig om zo diep te werken. Door het maken van ruggen kan het wel. Bovendien zien we hierdoor minder rot en minder fusarium in de uien.”
Voor het rooien ging het akkerbouwbedrijf van anderhalve meter over op een werkbreedte van 2,25 meter. Om capaciteit te maken, verklaart Van der Spek. “Anders moet je zo vaak heen en meer. We wilde echter naar drie meter.”
Rooier omgebouwd
Het idee om de druppelslangen in dezelfde werkgang als de uien te rooien ontstond vorig jaar november, bij een andere teler. Uiteindelijk is Jacco Tuma met de uitdaging aan de slag gegaan. Hij bouwde een vierrijige aardappelrooier van Samon om tot uienrooier. Waar rooiers normaal gesproken met diabolen de aardappelen binnenhalen, gebeurt dat bij deze techniek met vier schijven en een rooias. Die halen zowel de uien als druppelslangen, één per twee rijen, naar binnen.
Voor de uien heeft Tuma nieuwe matten in de rooier gemonteerd, met een wijdere steek (50). “Er is ook een nieuw bovenframe opgekomen, want dat is nodig om de slangen op te pakken. Het traditionele V-frame zat daarvoor in de weg.” Er is één persoon nodig die de slangen op de haspel vastknoopt. “Dat is het enige handwerk en dat duurt ongeveer een minuut. Op een haspel kunnen we twee slangen oprollen. We hebben nu twee haspels waarmee we in totaal 3,2 kilometer aan slang rooien.” De opgerolde slangen kunnen eenvoudig op het erf worden verwijderd van de haspel.
Vijftig hectare gerooid
Met de eerste machine is dit seizoen zo’n vijftig hectare gerooid, bij akkerbouwers Van der Spek en Claassen. Overal uit Nederland krijgt Tuma reacties. Volgend seizoen moeten er in ieder geval vier nieuwe machines worden afgeleverd. “Ik ben ook bezig om het aankoppelen volledig automatisch te doen, daar zijn we al in een vergevorderd stadium.”
Tuma is een jonge ondernemer met hart voor de techniek voor aardappelen en uien. Hij kijkt vooral naar nieuwe ontwikkelingen en zoekt daar een groeimarkt. “Het liefst draai ik een dagje mee, zodat ik voel hoe de techniek in de praktijk werkt. Ook nu heb ik weer wat dingen gezien. Aanpassingen waar ik aankomende winter mee aan de slag ga.”
Tekst en beeld: Martin de Vries
Ontvang de Akkerbouwkrant gratis thuis op de mat
Dit, en vele andere verhalen recht uit het veld, lees je in de Akkerbouwkrant. Wil je ook de mooiste artikelen en reportages thuis op de mat?
De Akkerbouwkrant verschijnt zes keer per jaar met elke uitgave een verdiepend thema. De Akkerbouwkrant is semi-redactioneel en brengt positieve artikelen uit de markt. Met diverse reportages en praktijkervaringen komt de akkerbouwer aan het woord.
Klik hiernaast of ga naar akkerbouwbedrijf.be/abonneren voor alle mogelijkheden.
